Τα άγρια άλογα του Πεταλά (φωτο + βίντεο) – AMFlife.gr – Δυτική Ελλάδα, Άνθρωποι, Αξιοθέατα, Νέα & Ειδήσεις

Είναι άγρια άλογα! Και ζουν στις πλαγιές και τους λόφους του όρους Θύαμος (Πεταλάς) πάνω από τη Λεπενού στο Βάλτο, στην Ακαρνανική πλευρά του Αχελώου. Κινούνται σε μια ημιορεινή έκταση εκατόν τριάντα χιλιάδων στρεμμάτων. Σκηνές από ταινίες της άγριας Αμερικανικής Δύσης στο Ακαρνανικό τοπίο; Ναι, βεβαίως!

Οι ειδικοί είπαν ότι τα άγρια άλογα του Πεταλά ανήκουν στη φυλή της Πίνδου, γνωστή από την αρχαιότητα για την ανθεκτικότητά της στις κακουχίες. Συγκριτικά με άλλες μεγαλόσωμες φυλές, τα άλογα της Πίνδου είναι πιο κοντά, όμως είναι προσαρμοσμένα στο κακοτράχαλο τοπίο και γι’ αυτόν το λόγο διάλεξε αυτά τα άλογα για το ιππικό του ο Μέγας Αλέξανδρος, προκειμένου να ταξιδέψει στα βάθη της Ασίας…

Τα άγρια άλογα του Πεταλά δεν μετρήθηκαν ποτέ, όμως – κατά την διασταυρωμένη εκτίμηση ντόπιων βοσκών – φαίνεται ότι υπερβαίνουν τα χίλια συνολικά. Αν είναι έτσι, πρόκειται για τη μεγαλύτερη αγέλη της Ευρώπης.

Γνώρισαν μεγάλη δημοσιότητα το 1999, όταν το περιοδικό «Στρατόσφαιρα» έδειξε το εκπληκτικό θέμα στο Πανελλήνιο, το πήραν οι τηλεοπτικές κάμερες για να το φτάσουν μέχρι την Ευρώπη και την Αμερική. Στο θέμα αναφέρθηκαν όλες σχεδόν οι μεγάλες εφημερίδες, αλλά και περιοδικά όπως το National Geographic. Ασχολήθηκε ακόμα και η Ευρωβουλή. Το πρόβλημα ήταν τότε ότι τα έπιαναν οι επιτήδειοι και τα εξήγαγαν στην Ιταλία για κονσέρβες. Επειδή όμως προσέκρουαν στις διατάξεις του Νόμου που απαγόρευσε την έξοδό τους από τη χώρα, εφηύραν την αποτρόπαιη μέθοδο να… τους σπάνε τα πόδια ή να τα τραυματίζουν στα πλευρά, ώστε να παρακάμπτουν την απαγόρευση!

Η δημοσιότητα έσωσε τα άλογα από το μαρτύριο εκείνο. Σταμάτησε το αποτρόπαιο εμπόριο, το οποίο έκαναν οι γύφτοι σε συνεργασία με κάποιους ντόπιους. Παρά τις δημοσιογραφικές προσπάθειες και παρά το πανελλήνιο ενδιαφέρον που προκάλεσε η άγρια ομορφιά τους, πέραν της δημοσιότητας δεν έγινε τίποτε ούτε για την προστασία τους, ούτε για την αξιοποίηση του καταπληκτικού θεάματος που προσφέρουν.

Τα άγρια άλογα του Πεταλά δεν είναι ιδιαίτερα δημοφιλή στους γεωργούς της περιοχής, επειδή μερικές φορές προκαλούν ζημιές στις καλλιέργειες, ιδίως το καλοκαίρι, όταν δεν βρίσκουν νερό στα υψώματα και κατεβαίνουν χαμηλά για να ξεδιψάσουν. Στις περιόδους του σκληρού χειμώνα συνεχίζουν να πεθαίνουν από το χιόνι, τον παγετό και την πείνα. Η λύση του προβλήματος είναι πανεύκολη, αφορά μόνο το νεράκι του Θεού… Θα αρκούσε απλά ένα μικρό κονδύλι για να γίνουν ποτίστρες, να συλλέγουν το νερό μικρών και διάσπαρτων πηγών του βουνού, σε επιλεγμένα σημεία, ώστε να βρίσκουν να πίνουν νερό το ζεστό καλοκαίρι που οι περισσότερες πηγές στερεύουν. Θα μπορούσε ίσως να γίνουν και κάποια υποτυπώδη καταφύγια για τον σκληρό χειμώνα, με μέτρο, επειδή η υπερπροστασία θα ήταν εξ ίσου προβληματική με την εγκληματική αδιαφορία. Ως αντάλλαγμα για την «επένδυση», προτάθηκε να γίνει ένα παρατηρητήριο άγριας ζωής, ώστε η απολαυστική θέασή τους να γίνει προσιτή στο ευρύτερο κοινό, και στα παιδιά βεβαίως, μπορούσε δηλαδή να γίνει ένας πόλος οικονομικής ανάπτυξης της περιοχής.

Ο ΧΥΤΑ του Αγρινίου που έγινε στο Μονοδέντρι Λεπενούς, αφαίρεσε ζωτικό χώρο και νερό από τα άλογα, ενώ ακύρωσε οριστικά κάθε σκέψη που είχε γίνει τότε για τουριστική αξιοποίηση.

Η σημερινή αγέλη αποτελείται από άλογα που γεννήθηκαν σε άγριες συνθήκες. Ζουν στο βουνό «ξεπετάλωτα», δηλαδή ελεύθερα και ανακαλύπτουν την καταγωγή τους, την πρότερη άγρια κατάσταση. Το ένστικτο καθοδηγεί αυτή την ελεύθερη διαβίωση και ανασύρει την αρχέγονη μνήμη τους, εντελώς απείραχτη και αναλλοίωτη από την μακραίωνη συμβίωση με τον άνθρωπο.

Αιώνες εξημέρωσης, χιλιάδες χρόνια, δεν στάθηκαν ικανά να σβήσουν τη μνήμη τους και στην πρώτη ευκαιρία η μνήμη της άγριας ζωής επανήλθε, χωρίς ποτέ να την διδαχτούν, επανήλθε αυτούσια. Τα κοιμισμένα γονίδια ξυπνούν και ενεργοποιούνται ξανά!

Τα άλογα αυτά ζουν σ’ ένα χώρο τριακοσίων χιλιάδων στρεμμάτων, που εκτείνεται στα όρια των Δήμων Στράτου, Αμφιλοχίας και Ινάχου. Ο χώρος αυτός ήταν κάποτε δάσος γεμάτο από ελάφια, ζαρκάδια, λαγούς και λύκους, αγριογούρουνα και αλεπούδες.

Τα άγρια άλογα «οργανώθηκαν» σε αγέλες για να επιβιώσουν. Ο τρόπος -για παράδειγμα- που γενούν: Μαζεύεται το κοπάδι και κάνει κύκλο με τα το κοπάδι και κάνει κύκλο με τα οπίσθια προς τα έξω και τις οπλές έτοιμες να περιποιηθούν κάθε παρείσακτο, που θα έβαζε στο μυαλό του να αναστατώσει την ιερή στιγμή. Η υποψήφια μάνα βρίσκεται στο κέντρο του κύκλου και προστατευμένη απόλυτα θα φέρει τη νέα ζωή στον κόσμο.

Αλλά και οι επιβήτορες για να κερδίσουν τα πρωτεία στην αγέλη και να κάμουν δικό τους το χαρέμι, πρέπει να δώσουν άγριες μάχες με τους συνυποψήφιους αρχηγούς. Μάχες μέχρι θανάτου. Το θέαμα είναι αν μη τι άλλο, τουλάχιστον εντυπωσιακό.

Βέβαια δεν είναι εύκολο να πλησιάσει κανείς την αγέλη. Τα άλογα κινούνται στις «λακνιές» κι έχουν φύλακα που, αν με αντίθετο άνεμο δεν σε μυριστεί εγκαίρως για να ειδοποιήσει την αγέλη να φύγει, κλωτσά για να φοβίσει τον παρείσακτο. Και στις κορφές βγάζουν βιγλάτορες να παρακολουθούν την κίνηση γύρω και να βόσκουν τα μέλη της αγέλης ακίνδυνα.

Αρχικά οι λύκοι ήταν ο βασικός κίνδυνος για τα’ άλογα αυτά, αλλά σιγά – σιγά η ελάττωση σχεδόν μέχρι εξαφάνισης των λύκων οδήγησε στον γρήγορο πολλαπλασιασμό τους. Φυσικά διατρέφονται μόνα τους και επιβιώνουν ακολουθώντας τους φυσικούς νόμους: το χειμώνα στον Πεταλά και τους καλοκαιρινούς μήνες στη Λαγκάδα και προς το Μέγα Κάμπο, όπου συναντούν νερό για να πιούν. Με το πέρασμα των χρόνων αγρίεψαν και σήμερα εγκαταλειμμένα πλέον δεν πλησιάζοντα και ούτε δαμάζονται, εκτός από ελάχιστα τα οποία οι χωρικοί από μικρή ηλικία συνηθίζουν να έχουν κοντά στα σπάνια πλέον κατοικίδια άλογα.

Οι κάτοικοι της Λεπενούς διατείνονται ότι οι αγέλες των αγρίων αλόγων σχηματίστηκαν από άλογα που αφέθηκαν ελεύθερα στο βουνό μετά την εκμηχάνιση της γεωργίας την δεκαετία του ’60. Λένε ότι στο βουνό επανηύραν την άγρια φύση τους και οργανώθηκαν σε αγέλες των δέκα – δώδεκα ζώων, στις οποίες ηγείται ο επιβήτορας. Αυτή όμως είναι η μισή αλήθεια, μερικοί την υπερασπίζουν με πάθος για να νομιμοποιούν την σύλληψη, αλλά και την εμπορία των αλόγων. Ολόκληρη η αλήθεια λέει άλλα: Τα άγρια άλογα ήταν πάντα εκεί, από την αρχαιότητα. Από τα άγρια αυτά άλογα οι Λεπενιώτες έπιαναν και εξημέρωναν τα ζώα που ήθελαν. Ακόμα σήμερα το κάνουν με τις «ίγγλες», ένα σύστημα κόμπων σε σχοινί που επιτρέπει στο ζώο μόνο να βαδίζει, αλλά όχι να καλπάζει… Όταν ήρθαν τα τρακτέρ, οι γεωργοί δεν χρειάζονταν άλογα στα οργώματα ή στις μεταφορές και τ’ άφησαν στην τύχη τους στο βουνό, όμως αυτό δεν συνιστά ιδιοκτησιακό δικαίωμα επί των αλόγων. Εκεί, όντως αυτά τα ελευθερωμένα άλογα των γεωργών της δεκαετίας του ’60 (κυρίως) επανενώθηκαν με τις άγριες αγέλες που βρίσκονταν εκεί από τα χρόνια του Μεγαλέξανδρου και ποιος ξέρει πόσους αιώνες πριν απ’ αυτόν…